Για τον Δεσποτόπουλο

Τού Κ. Χολέβα

Ο Ακαδημαϊκός και Φιλόσοφος Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος εκοιμήθη προ ολίγων ημερών σε ηλικία 103 ετών. Όπως συνηθίζουμε να λέμε, έφυγε «πλήρης ημερών». Αλλά και η παιδεία του ήταν πλήρης. Πρώτον, διότι κάλυπτε όλο το φάσμα των Ανθρωπιστικών Επιστημών με έμφαση στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Δεύτερον, διότι προσέφερε τα φώτα του για να δίνει απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την εθνική μας ταυτότητα.

Ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος έδωσε μάχες για να προστατευθεί η εθνική μας αυτοσυνειδησία και για να τεκμηριωθεί ιστορικά η ελληνική διάρκεια, από την Αρχαία Ελλάδα μέσω του Βυζαντίου/ Ρωμανίας μέχρι τον Νεώτερο και Σύγχρονο Ελληνισμό. Όταν μία τηλεοπτική παραγωγή ακολουθούμενη από συναφή δημοσιεύματα αμφισβήτησε αυτή την ελληνική διάρκεια, ο σοφός Ακαδημαϊκός αντέδρασε. Μεταξύ άλλων απέστειλε μία επιστολή στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 28-1-2010, στην οποία κατέγραφε πλούτο επιχειρημάτων. Τον ενόχλησε η προσπάθεια των δημιουργών της σειράς, οι οποίοι παρουσίαζαν το ελληνικό έθνος ως εξαφανισμένο επί Τουρκοκρατίας και τους Δυτικούς Διαφωτιστές ως «κατασκευαστές» της νεοελληνικής εθνότητας και ταυτότητας. Επειδή και σήμερα βλέπουμε στον Εθνικό Διάλογο για την Παιδεία να πρωταγωνιστούν διανοητές με παρόμοιες αποδομητικές απόψεις, θυμίζω μερικά από τα επιχειρήματα του εκλιπόντος:

«… Ο πρώτος μετά την Άλωση Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, απευθυνόμενος στους μοναχούς της Πάτμου, τονίζει προς αυτούς ότι με την περίσωση των ευρισκομένων στη Μονή χειρογράφων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας συμβάλλουν στην επιβίωση του υποδούλου Γένους.

… Στον 17ο αιώνα, ο Έλληνας Επίσκοπος Βελιγραδίου έγραψε για τον σύγχρονό του φιλόσοφο Θεόφιλον Κορυδαλλέα ότι δεν υστερεί όχι μόνο των διάσημων τότε φιλοσόφων της Ιταλίας, αλλά και των ημετέρων φιλοσόφων της αρχαίας εποχής.

… Ο μέγας ζωγράφος Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, στον 17ο αιώνα, ονομάζεται για τους Ευρωπαίους «Ελ Γκρέκο», ο Έλληνας, με όσα ένδοξα υποβάλλει τότε η λέξη αυτή, ενώ και υπενθύμιζε την ύπαρξη του Γένους των Ελλήνων, μεγαλουργού άλλοτε και υποδούλου τότε.

…Ο Διονύσιος Σολωμός, στον Ύμνον εις την Ελευθερίαν, γραμμένον πριν να υπάρξει ακόμη ελληνικό κράτος, όχι λοιπόν ως φερέφωνο της εκπαιδευτικής πολιτικής του, αναφέρεται σε «περασμένα μεγαλεία» και χαρακτηρίζει «σαν πρώτα αντρειωμένη» την ελευθερία, δηλαδή εμπνέεται από την ιστορική διάρκεια του Ελληνικού Έθνους..

… Η διαχρονική συνέχεια του ελληνικού έθνους, λοιπόν, είναι διάτορα μαρτυρημένη από την ιστορική πραγματικότητα και δεν είναι απλώς εφεύρημα του «ελληνικού ρομαντισμού», προς ιδεολογική στήριξη «εθνικών επεκτατισμών», όπως επιπόλαια γράφεται σε πρόσφατο δημοσίευμα….».

Προτείνω στους οπαδούς της επανασυγγραφής των σχολικών βιβλίων να ξαναδιαβάσουν τα κείμενα του Κων. Δεσποτόπουλου για την ελληνική διάρκεια, τα οποία επιβεβαιώνουν τον Κων. Παπαρρηγόπουλο, τον Κωστή Παλαμά και άλλους σπουδαίους.